اثر حاضر، اندیشه سیاسی امین‌الاسلام فضل بن حسن طبرسی مؤلف تفسیر مجمع البیان را مورد پژوهش قرار داده و دیدگاه‌های او را درباره مهم‌ترین مسائل و پرسش‌های سیاسی – دینی بررسی می‌کند.در اهمیت این اثر می‌توان گفت که جامعه علمی ما با وجود بهره‌گیری گسترده از مهم‌ترین اثر طبرسی که تفسیر مجمع البیان باشد، با افکار و اندیشه‌های سیاسی او آشنایی ندارد و این در حالی است که طبرسی به‌عنوان بزرگ‌ترین مفسر عصر خویش می‌تواند دارای نظریه‌های ارزشمندی در حوزه اندیشه سیاسی نیز باشد، بنابراین اثر حاضر با طرح اندیشه سیاسی طبرسی توانسته است این خلأ را پر کرده، دین‌پژوهان امروز را با اندیشه سیاسی طبرسی آشنا سازد.اندیشه سیاسی طبرسی
نویسنده: محمداکرم عارفی
موضوع: اندیشه سیاسی
زبان: فارسی
سال نشر: 1387
تیراژ: 1500
تعداد صفحات : 128ص
تعداد جلد: 1ج
نوبت چاپ : اوّل
سال نشر:1387
ناشر: بوستان کتاب قم
فهرست مطالب کتاب
• فصل اوّل: زندگی و زمانه طبرسی
• فصل دوم: کلّیات و مبانی اندیشه سیاسی
• فصل سوم: زندگی سیاسی در عصر غیبت
• فصل چهارم: حکومت
• فصل پنجم: اختیارات و وظایف دولت
• فصل ششم: نظام جور(طاغوت) و تعامل با آن
• خاتمه: نتیجه‌گیری
• کتاب‌نامه
• نمایه
موضوع اثر و اهمیت آن
اثر حاضر، اندیشه سیاسی امین‌الاسلام فضل بن حسن طبرسی مؤلف تفسیر مجمع البیان را مورد پژوهش قرار داده و دیدگاه‌های او را درباره مهم‌ترین مسائل و پرسش‌های سیاسی – دینی بررسی می‌کند.در اهمیت این اثر می‌توان گفت که جامعه علمی ما با وجود بهره‌گیری گسترده از مهم‌ترین اثر طبرسی که تفسیر مجمع البیان باشد، با افکار و اندیشه‌های سیاسی او آشنایی ندارد و این در حالی است که طبرسی به‌عنوان بزرگ‌ترین مفسر عصر خویش می‌تواند دارای نظریه‌های ارزشمندی در حوزه اندیشه سیاسی نیز باشد، بنابراین اثر حاضر با طرح اندیشه سیاسی طبرسی توانسته است این خلأ را پر کرده، دین‌پژوهان امروز را با اندیشه سیاسی طبرسی آشنا سازد.
برجستگی‌های اثر نسبت به آثار مشابه
اثر حاضر در حد خود، اولین اثری است که به بررسی اندیشه سیاسی طبرسی از زاویه جدید و متناسب با نیازها و ادبیات روز پرداخته و لذا از هر جهت می‌تواند تازگی داشته باشد.
روش تحقیق و شیوه ارائه مطالب
مطالب این اثر پس از گردآوری از میان انبوه مطالب غیرسیاسی، براساس یک چارچوب پژوهشی و علمی جدیدی انتظام‌یافته و به روز شده است و شاید مهم‌ترین ابتکارات به کار رفته در آن، رعایت نظم منطقی در چینش مطالب، جامعیت نسبی، بررسی نظام سیاسی در دو عصر حضور و غیبت و بررسی وضعیت سیاسی شیعه در عصر غیبت و چگونگی تعامل آن با نظام‌های موجود باشد.
نتیجۀ اثر
مطالعه و تعمق در اندیشه سیاسی مرحوم طبرسی، این حقیقت را آشکار می‌سازد که ایشان در حوزه اندیشه سیاسی مباحث درخور توجهی ارائه داده است. طبرسی بررسی مسائل اندیشه‌ای را از مقوله انسان‌شناسی و معرفت‌شناسی که زیربنای مسائل اندیشه‌ای را تشکیل می‌دهد، شروع می‌کند. او بر این اعتقاد است که زندگی و فعالیت سیاسی، ریشه در انسان سیاسی دارد و لذا با استناد به آیات قرآن درباره آفرینش انسان و صلاحیت‌های علمی، سیاسی و اجتماعی و مقام خلیفة‌اللهی او، کوشیده است سیاسی بودن انسان را به اثبات رساند. مرحله دوم در اندیشه سیاسی طبرسی، توجه به اراده سیاسی انسان است. او با توجه به این متغیر، از ایدۀ آزادی و اختیار انسان دفاع کرده است. فراز دیگر این پژوهش رابطه سیاسی انسان و خدا است که در ادامه این بحث دستاورد رابطه اراده مشترک انسان و خدا در عرصه سیاسی که عبارت از شکل‌گیری نظام سیاسی است به اثبات می‌رسد و در نهایت برآیند تعامل سیاسی انسان و خدا در قالب حکومت عادل روشن می‌شود. محقق طی این روند علمی به اثبات فرضیه خود نزدیک می‌شود، چرا که طبرسی با بررسی مسایل گوناگون سیاسی و درک شرایط سیاسی حاکم در عصر غیبت، همکاری مشروط با حکومت را راهکار سودمندی برای حفظ حیات سیاسی شیعه و دفاع از مصالح آن تشخیص داده است. حکومت مطلوب ایشان حکومت معصوم است و به همین دلیل اندیشه سیاسی او بر محور نظام امامت دور می‌زند، اما نظریه سیاسی او در عصر غیبت از تعامل سازنده با نظام‌های جور حکایت می‌کند.
مباحث اصلی اثر
اثر حاضر از مقدمه، شش فصل و یک نتیجه‌گیری تنظیم شده است. فصل اول، به زندگی و زمانه طبرسی و دوران‌ها و فعالیت‌های گوناگون زندگی او پرداخته است. در این فصل، شرایط فرهنگی و سیاسی عصر طبرسی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.فصل دوم، به کلّیاتی در اندیشه سیاسی طبرسی مانند انسان‌شناسی، روش‌شناسی و بیان تعریف و موضوع سیاست و در نهایت رابطه آن با دین پرداخته است.فصل سوم، حیات سیاسی در عصر غیبت و شیوه‌های عمل سیاسی – دینی شیعیان را بررسی کرده است.در فصل چهارم، در مورد مسئله حکومت و دولت؛ از جمله ضرورت حکومت، انواع حکومت، عناصر دولت، ارکان دولت، ساختار دولت و شیوه‌های تشکیل و مشروعیت دولت بحث شده است.فصل پنجم، اختیارات و وظایف حکومت را در دو عرصه داخلی و خارجی بررسی کرده است. در این فصل، مسائلی هم‌چون اهداف دولت دینی، رابطه آن با مردم و منابع مالی آن نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل ششم، نظام جور و نحوۀ تعامل شیعیان با آن و مباحثی مانند ویژگی حکومت جور، سیاست مردم در برابر حکومت و جایگاه تقیه در این نظام مورد بحث واقع شده‌اند. منبع:پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
كلمات كليدي :
آثار علمی , آثار پژوهشی , محمد اکرم عارفی , آثار علمی- پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
تاریخ خبر: 1398/11/12 شنبهتعداد بازدید کل: 129 تعداد بازدید امروز: 1