ضرورت تدوین اصطلاح‌نامه اصلاح الگوی مصرف، زمانی مورد توجه بیش از پیش پژوهشگران کتاب حاضر قرار گرفت که در سال 1388، مقام معظم رهبری آن سال را سال حرکت به‌سوی اصلاح الگوی مصرف نامیدند. اصلاح الگوی مصرف ضرورت انکارناپذیر عقلانی و شرعی در حوزه اقتصاد است و مقوله‌های فراوانی در ذیل آن مطرح می‌شود؛ مقوله‌هایی چون: زهد، سازندگی، آبادکردن دنیا، لباس، ازدواج، تعادل، عیاشی، مقام‌سازی، فقر، انرژی، فرهنگ بیگانه، و ده‌ها عنوان دیگر. 

دو تن از دانشمندان سخت‌کوش و تأثیرگذار شیعه که علاوه بر زمینه‌های فقهی، در دیگر علوم نیز تبحّر و تضلّع داشتند و در اخلاق عملی نیز اسوه برای همگان بودند، ​​​​​​​یکی شمس‌الدین بن محمد ملقب به شهید اول، و دیگری زین‌الدین بن علی ملقب به شهید ثانی است. آثار پرمایه این دو بزرگمرد در فقه و نوآوری‌های آنان آن چنان بوده است که هنوز پس از گذشت قرن‌ها، هیچ محققی از آن بی‌نیاز نیست. کتاب حاضر شناخت‌نامه این دو عالم شهید و بزرگوار است که مشتمل بر مجموعه مطالبی است که در منابع مختلف درباره این دو دانشمند گران‌قدر آمده و در کتاب حاضر یکجا عرضه شده است. 

هدف اصلی و نهایی این اثر، روشن‌ساختن نحوه ارتباط و تعامل اسلام با ادیان در عصر ظهور است. از آنجا که مستندات اصلی این نوشتار، قرآن و روایات و بررسی تعارض ظاهری آنهاست، نویسنده درصدد است با بررسی آیات و روایات و دیدگاه‌های موجود، به‌طور مبسوط به بررسی و تعارض ظاهری میان آنها بپردازد.

نويسنده كتاب حاضر، در پي بررسي چالش تغييرات اجتماعي و نظريه حقوق اسلامي بوده است. وي سعي كرده است اين مسئله را طبق ديدگاه فقيهان اهل‌سنت و به‌ويژه طبق نظريه امام شاطبي، از انديشوران اهل‌سنت، واكاوي كند.

مرحوم شهيد ثاني در اين اثر خود با بهره‌مندي از روش تحليلي و توصيفي، با مثال‌هاي ساده كه از بطن جامعه و رفتار خواص و عوام گرفته، به بيان نكات اخلاقي پرداخته است. ويژگي ديگر كتاب اسلوب و نظم كتاب است. وي در طرح مباحث اخلاقي نه تعصب خشك و غيرعلمي است و نه بي‌جهت انعطاف نشان مي‌دهد. تلاش او بر دوري از افراط و تفريط استوار است؛ ازاين‌رو ضمن تأكيد بر نكوهش و پرهيز از غيبت، موارد جواز آن را هم با توجه به آموزه‌هاي ديني و روايي بيان كرده است. 

​​​​​​​در پژوهش حاضر با نقبي به دوران آغازين حكومت اسلامي، ابتدا نويسنده تلاش كرده است از بسترها و زمينه‌هاي بروز اختلاف در آن جامعه آگاهي يابد، سپس با مراجعه به منابع صدر اسلام به استقراي اقدامات پيامبر در مواجهه با اين مسئله پرداخته است تا با تحليل شيوه آن حضرت در گذر از تنش‌هاي فراروي جامعه نبوي، به راهكارهاي مناسب براي حل مسئله دست يابد. در اهميت اين مسئله بايد به اين نكته توجه كرد كه سير تكاملي جوامع بشري در گرو آن است؛ چنان‌كه انديشمندان علم مديريت را بر آن داشته است كه نگاهي ويژه به مديريت تعارض داشته باشند. 

كتاب سیف الامة و برهان الملة كه تأليف اين عالم بزرگ است، در پاسخ به شبهات يكي از مبلغان مسيحي به‌نام هِنري مارتين است. وي ابتدا تحت عنوان مسلمان وارد حوزه درس برخي از عالمان بزرگ اسلامي مانند ملاعلي نوري شد و سپس كتابي به نام ميزان الحق نگاشت و در آن به واردساختن شبهات و ايراد ترديد و شك در نبوت پيامبر اسلام و نفي معجزه‌بودن قرآن كريم پرداخت. عالمان و انديشمندان شيعه كوشيدند به ادعاها و سخنان باطل او پاسخ دهند؛ از جمله آخوند ملاعلي نوري مدتي درس خود را تعطيل كرد تا پاسخي متقن و محكم به شبهات او دهد. 

كتاب حاضر در پي اين هدف است كه مناسبات اخلاق و فقه را در گفتگو با صاحب‌نظران بررسي و تحليل كند. پرسش اصلي كه اين كتاب در صدد يافتن پاسخ براي آن است، اين است كه آيا ميان فقه و اخلاق نسبتي هست؟ اگر هست، چه نسبتي ميان اين دو وجود دارد؟

سؤالات اصلي در پژوهش حاضر آن است كه چگونه حيثيت مخدوش‌شدة متهمان مبرّاشده از اتهام را جبران كرد و تكاليف و مسئوليت‌ها در قبال هتك حيثيت آنان چيست؟ آيا اعاده حيثيت براي مجرماني كه جرمشان محرز شده، لازم است؟ مسئول اعاده حيثيت كدام نهاد است؟

اثر حاضر در پي آن است كه ديدگاه‌ها و مباحث مفيد و درخور توجه دانشوران را يكجا گردآورد تا عرفان‌پژوهان از آن بهره‌مند گردند؛ از‌اين‌روست كه گاه برخي ديدگاه‌هاي دانشوراني كه در اين كتاب مورد مصاحبه واقع شده‌اند، در پاره‌اي محورهاي بحث نيامده يا كمتر آمده است؛ چه اينكه هدف در اين اثر، صرفِ گردآوري انديشه‌ها نبوده است. كنار هم قرارگرفتن ديدگاه‌ها و انديشه‌هاي مختلف در موضوع واحد يكي از انگيزه‌هاي نشر اين كتاب است تا بدين‌سان زمينه داوري نهايي ميان آنها فراهم گردد. 

نویسنده در این اثر برای فهم اهداف مجازات‌ها، ضمن به‌کارگیری روش‌های رایج در فقه استدلالی، بر مطالعات ترکیبی و کل‌نگر تأکید ورزیده است و با این حال، هر جا که تحلیل محتوای پاره‌ای از گزاره‌ها، اعم از نصوص دینی یا فتاوا، در فهم اهداف مجازات‌ها نقش داشته است، مطالعات تحلیلی از نظر دورنمانده است. 

موضوع کتاب حاضر، توصیف و تحلیل سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس در بستری تاریخی است که دوران ریاست جمهوری ترومن تا دولت اوباما در پایان سال 2012 میلادی را شامل می‌شود.  این کتاب تلاش می‌کند تحول سیاست خارجی آمریکا در خلیج فارس و عناصر این تحول شامل اهداف، روش‌ها و نتایج، فرایندهای تصمیم‌گیری، الگوهای راهبردی، توفیقات و ناکامی‌های آن را تبیین کند

هدف از این پژوهش، بررسی مبانی و معیارها و ویژگی‌های ارزش‌ها و هنجارهای مطلوب اجتماعی از دیدگاه اسلام و ایجاد جامعه مطلوب و هنجارمند از طریق معرفی سازوکارهای لازم برای نهادینه‌سازی ارزش‌های دینی است. موضوع این کتاب گرچه در مباحث فلسفی، اخلاقی و غیرآن مطرح شده، اما به علت رویکرد ویژه‌اش به ایجاد جامعه مطلوب از طریق نهادینه‌سازی ارزش‌ها و هنجارهای مطلوب اجتماعی، دارای نوآوری است. 

بهاءالدین محمد بن‌حسین عاملی مشهور به شیخ بهایی (953-1030ق) از دانشمندان برجسته شیعی است که در عصر صفویه از لبنان به ایران هجرت کرد. وی با تألیفات فراون و تربیت شاگردان بسیار تأثیر به‌سزایی در تثبیت تشیع در ایران داشت. به‌مناسبت چهارصدمین سالگرد درگذشت وی، مرکز احیای آثار اسلامی، وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیِ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، تصمیم به تصحیح انتقادی و چاپ مجموعه آثار این عالم گران‌قدر گرفت تا همزمان با برگزاری کنگره بین‌المللی بزرگداشت وی در سال 1389 چاپ و نشر کند. همچنین برای فراهم‌سازی زمینه‌ای مناسب برای محققان، اقدام به انتشار شناخت‌نامه‌ای درباره شیخ بهایی به سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی کرد که در این شناخت‌نامه‌ها، منابع اولیه و تحقیقاتی که تا زمان برگزاری کنگره مذکور درباره شیخ بهایی و آنچه مربوط به اوست، گردآوری شده است.

در تحقیق حاضر برخی موضوعات مهمِ مورد افتراقِ شیعه در موضوع مهدویت، بر محور روایات نبوی فریقین بررسی گردیده و تلاش شده است که موضوعات اساسی تفکر مهدویت شیعه همچون نسب، نام پدر، تولد، نصب الهی و علم الهی، با مراجعه به روایات اهل‌سنت مورد بحث قرار گیرد و علت تفاوت نگاه دو مذهب به‌رغم داشتنِ ریشه مشترکِ این عقیده بررسی شود.

نویسنده کتاب حاضر تلاش کرده است تا راه جدیدی را در تفسیر قرآن را بپیماید و با نگاهی نو و روشی جدید به تفسیر آیات الهی بپردازد؛ به‌طوری‌که نکات و مزایای لازم یک تفسیر روشنگر و جامع را هرچند در محدوده یک سوره داشته باشد.  وی در این تفسیر بیشتر به معارف ناگفته قرآن پرداخته است و از مباحث مربوط به الفاظ و اِعراب و علوم ادبی قرآن صرف‌نظر کرده است؛ زیرا این‌گونه مباحث در کتاب‌های متعدد آمده است. البته هرگاه به نکته‌ای ادبی اشاره کرده، کوشیده است به نکته‌ای بپردازد که مغفول مانده یا اهمیت موضوع و ارتباط آن با اصل بحث اقتضا می‌کرده است. این تفسیر، ترتیبی است؛ یعنی آیات قرآن از یک سوره به ترتیب از اولین آیه شروع می‌شود تا به آخرین آیه می‌رسد. در ذیل هر آیه مفسر می‌کوشد که نکته لازم را بیان کند. 

در کتاب حاضر که مجموعه مقالات تعدادی از فضلا و اندیشوران است، تلاش شده است که نهضت عاشورا از سه جنبه فقهی، کلامی و سیاسی مورد تحلیل قرار گیرد تا تبیین صحیحی از زمینه‌ها، عوامل و اهداف قیام حضرت امام حسین  علیه السلام و پیامدهای آن به‌دست آید. نویسندگان کوشیده‌اند به دفاعی منطقی از آن بپردازند و پاسخ‌هایی مستدل به شبهات ناآگاهان و متعصبان و مستشرقان ناآگاه یا مغرض دهند.

ز آنجا که تاکنون بررسی نقادانه‌ای درباره کارگزاران و دولتمردان شیعه صورت نگرفته، پژوهش حاضر در پی بررسی این پرسش است که آیا انتساب تشیع به دولتمردانی که گفته می‌شود شیعه بوده‌اند، درست است؟ البته چون بررسی این موضوع در طول تاریخ اسلام، نیازمند پژوهشی فراتر از مجال این کتاب است، نویسنده بررسی انتساب تشیع به دولتمردان را محدود به عصر خلافت عباسی کرده است. پرسش های فرعی دیگری باید پاسخ داده شوند؛ مانند اینکه همکاری این افراد با دستگاه خلافت چه بوده است و این افراد تا چه اندازه به اصول مذهبی تشیع پای‌بند بوده‌اند؟

ارمنستان سرزمینی کهن است که از دیرباز مورد نزاع دو قدرت بزرگ باستان ایران و روم بود. با ظهور اسلام و قدرت‌گیری حکومت به‌اصطلاح اسلامی، این حاکمان نیز به جمع مدعیان تملک این سرزمین زیبا و رؤیایی پیوستند. نویسنده این کتاب تلاش دارد با بهره‌گیری‌ از نوشته‌های یکی از نویسندگان ارمنی معاصر با این مقطع از درگیری‌ها و مقایسه آن با گزارش‌های دیگرنویسندگان معاصر به ابعاد تازه‌ای از حوادث فتوحات حاکمان سرزمین‌های اسلامی در دهه‌های میانی قرن اول هجری دست یابد.

پژوهش حاضر ضمن بررسی ویژگی‌های یهود، با تحلیل چالش‌هایی که آن‌ها برای اسلام و مسلمانان ایجاد کردند، واکنش و پاسخ‌های قرآن را در عرصه‌های اعتقادی، اخلاقی، سیاسی ـ اجتماعی و نظامی بررسی می‌نماید. در این تحقیق از یک سو مهم‌ترین ویژگی‌های یهود و عملکرد آنان در برابر اسلام مورد بحث قرار می‌گیرد و از سوی دیگر چگونگی برخورد پیامبر و مسلمانان با این قوم در پرتو آیات قرآن، تجزیه و تحلیل می‌شود.