مطالعه دقیق تاریخ اسلام در ابعاد گوناگون، بهویژه فرهنگ و تمدن اسلامی، ما را به شناخت بیشتر و معرفی بهتر دین اسلام و پیشوایان آن کمک میکند. با توجه به این امر، گروه فرهنگ و تمدن اسلامی اهداف و وظایف زیر را دنبال میکند:
الف) اهداف:
۱. شناسایی ابعاد گوناگون فرهنگ و تمدن اسلامی؛
۲. تبیین جایگاه، سهم و نقش فرهنگ و تمدن اسلامی در تمدن جهانی و تولید علم؛
۳. تبیین علل پیشرفت تمدن اسلامی و عوامل انحطاط آن؛
۴. معرفی تحولات سیاسی و اجتماعی جهان اسلامی به منظور بستر سازی برای دیگر مطالعات و پژوهشها.
ب) وظایف:
۱. مطالعه و تحقیق در تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جهان اسلام در ادوار مختلف؛
۲. بازنگری و اصلاح دیدگاهها و نظرات مطرح شده درباره فرهنگ و تمدن اسلامی، به ویژه آرای مستشرقان؛
۳. تبیین روشهای علمی مطالعه در تاریخ و تمدن اسلامی با ارائه نشریاتی مبتنی بر آموزههای اسلامی و علم تاریخ و فلسفه نظری آن؛
۴. کشف نکات مبهم در تاریخ و تمدن اسلامی؛
۵. پاسخگویی به سؤالهای مطرح در حوزههای مربوطه.
آثار منتشرشده گروه:
۱. تصحیح کتاب اضبط المقال فى شرح اسماء الرجال، حسن حسنزاده آملى، ۱۳۷۶.
۲. تاریخ تحول دولت و خلافت از برآمدن اسلام تا بر افتادن سفیانیان، رسول جعفریان، ۱۳۸۰.
۳.درآمدى بر تاریخ نگرى و تاریخ نگارى مسلمانان، ابوالفضل شکورى،۱۳۸۰.
۴.راویان مشترک جلد ۱، گروهى از پژوهشگران،۱۳۸۰.
۵.راویان مشترک جلد ۲، گروهى از پژوهشگران،۱۳۸۰.
۶.پیامبر(ص) و یهود حجاز، مصطفى صادقى،۱۳۸۲.
۷.تحلیل تاریخى نشانههاى ظهور، مصطفى صادقى، ۱۳۸۵.
۸.خاستگاه تشیع و پیدایش فرقههاى شیعى در عصر امامان، على آقانورى، ۱۳۸۵.
۹.رویدادهاى تاریخ اسلام، دکتر عبدالسلام ترمانینی جلد۱(از آغاز تا ۲۵۰هجری قمری)، ترجمه: علی اکبر امامی حجتی و مصطفی شفیعی، ۱۳۸۵.
۱۰.اوضاع سیاسى – اجتماعى و فرهنگى شیعه در غیبت صغرا، حسن حسینزاده شانهچى، ۱۳۸۶.
۱۱.دیوان نقابت (پژوهشی درباره پیدایش و گسترش اولیه تشکیلات سرپرستی سادات) محمدهادى خالقى، ۱۳۸۷.
۱۲.زندقه در سدههاى نخستین اسلامى، حمیدرضا مطهرى،۱۳۸۷.
۱۳.فرهنگ و تمدن اسلامى در ماوراءالنهر، از سقوط سامانیان تا بر آمدن مغولان، على غفرانى، ۱۳۸۷.
۱۴.اخبار الملاحم و الفتن و اثرها فی العقلیه العربیه و الاسلامیه حتی نهایه العصر الاموی، عمّار عبودى نصار، ۱۳۸۷.
۱۵.رویدادهاى تاریخ اسلام، جلد دوم،(از ۲۵۱ تا ۵۰۰هجری قمری)، دکتر عبدالسلام ترمانینی، ترجمه: علی اکبر امامی حجتی و مصطفی شفیعی، ۱۳۸۸.
۱۶.فرهنگ نامه مؤلفان اسلامى، جلد ۱(قرن اول تا سوم)، گروهى از محققان، ۱۳۸۹.
۱۷.نهاد ولایتعهدى در خلافت اموی و عصر اول عباسى، عباس احمدوند،۱۳۹۰.
۱۸.ارمنستان در جبهه بیزانسى فتوحات اسلامى به روایت سبه ئوس مورخ ارمنی ، ترجمه سیدعلى خیرخواه علوى، ۱۳۹۴.
۱۹.تاریخنگاری ابن طاووس، مصطفی صادقی کاشانی، ۱۳۹۴.
۲۰.سیری در منابع شیعی تاریخ ائمه از اربلی تا مجلسی، غلامحسن حسینزاده شانهچی،۱۳۹۴.
۲۱.تصحیح و منبعشناسی کتاب الملهوف سید ابنطاووس، با استفاده از ۵۷ نسخه خطی، مصطفی صادقی کاشانی، ۱۳۹۵.
۲۲.فرهنگنامه مؤلفان اسلامی، جلد ۲؛ (قرن چهارم)، گروهی از محققان، ۱۳۹۶.
۲۳. فرهنگنامه مؤلفان اسلامی، جلد ۳؛( قرن پنجم)، گروهی از محققان، ۱۳۹۶
۲۴.رویدادهاى تاریخ اسلام، جلد سوم، (از ۵۰۱ تا ۷۵۰هجری قمری)، دکتر عبدالسلام ترمانینی، جلد ۳. ترجمه علی اکبر امامی حجتی و مصطفی شفیعی، ۱۳۹۶.
۲۵.رویدادهاى تاریخ اسلام، دکتر عبدالسلام ترمانینی، جلد ۴(از ۷۵۱ تا ۱۰۰۰هجری قمری)، ترجمه: علی اکبر امامی حجتی و مصطفی شفیعی، ۱۳۹۷.
۲۶.فرهنگنامه مؤلفان اسلامی، جلد ۴، (قرن ششم) گروهی از محققان، ۱۳۹۷.
۲۷.تاریخ و اندیشه شیخیه، از آغاز تا کنون، ترجمه سید خلیل طاووسی، ۱۳۹۷.
۲۸. سیرتدوین و تطور صحابه نگاری، محمدرضا هدایت پناه، ۱۳۹۸.
۲۹. تحول سیرهنگاری مورخان مسلمان تا پایان عصر عباسی؛ ترجمه آمنه موسوی شجری و سیفعلی زاهدیفر (عبود نصار)۱۳۹۹.
۳۰. امامیه در عصر سلجوقیان (حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی)؛ سیدحسین منظورالاجداد؛ گروه فرهنگ و تمدن اسلامی؛ ۱۴۰۰
۳۱. تاریخ تشیع در غرب اسلامی؛ محمدرضا شهیدی پاک؛ ۱۴۰۰.
۳۲. ساختار اجتماعی یثرب در بنیان مدینه النبی؛ مهران اسماعیلی؛ ۱۴۰۱.
۳۳. مراکز علمی شیعه در ایران و عراق تا پایان قرن پنجم هجری؛ قدرت الله گراوند؛ ۱۴۰۱.
۳۴. مبانی نظری و عملی طب ایرانی تا پایان قرن پنجم هجری، زهرا حسین هاشمی، مسعود کثیری و اصغر منتظرالقائم، ۱۴۰۳.
۳۵. تأثیر سنت وقف بر حیات اقتصادی ایران عصر صفوی، سعید نجفی نژاد، ۱۴۰۳.
آثار در دست نشر گروه:
۱. فلسفه تاریخ در آثار تقی الدین احمد بن علی مقریزی
۲. گروش ایرانیان به اسلام از آغاز تا برآمدن آل بویه
۳. تحول گفتمانی تاریخ نگاری محدثان قمی در موضوع تاریخ امامان علیهم السلام
۴. شیعه شناسی در غرب، عبدالحسین بینش
۵. مأخذ شناسی تحلیلی تمدنی شیعه، نعمت الله صفری
آثار در دست تحقیق گروه:
۱. تعامل علم کلام و دانش تاریخ، مهران اسماعیلی
۲. بررسی آیین های عاشورایی در دولت های شیعی، سید ناصر موسوی
۳. رواداری مذهبی در آموزه های دینی در برخورد با اهل ذمه و تاثیر آن بر رشد تمدن اسلامی تا پایان قرن پنجم، یدالله حاجی زاده
۴. بررسی آیین های عاشورایی در دوره قاجار، حامد قرائتی
۵. زمینه های ورود احادیث اهل سنت به متون حدیثی شیعه، اکبری کرمانی
۶. بافتارشناسی تاریخی ایات الاحکام، یوسفی
۷. بررسی آیین های عاشورای دردولت سلجوقیان، کاظمی
۸. بررسی آیین های عاشواریی دردولت پهلوی، ابراهیم صالحی حاجی آبادی
۹. حکمرانی اداری درعصرپهلوی، عباس قیومی