به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در این نشست که در تاریخ چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ در تالار شهید سلیمانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، آندری لوکاشف دربارهی سیر مطالعات فلسفه اسلامی در روسیه معاصر گفتند:
معنا و اطلاق اصطلاح فلسفه در روسیه با آنچه در ایران از این اصطلاح قصد میشود متفاوت است. فلسفه در روسیه به معنایی اعم به کار میرود و شامل همهی بحثهای عقلی و حِکْمی میشود. بنابراین، وقتی در روسیه فلسفهی اسلامی به کار میٰرود، فلسفه و عرفان و کلام اسلامی را در بر میگیرد. در نتیجه همهی پژوهشگرانی که در این سه حوزهی معرفتی تلاش میکنند، پژوهشگر فلسفهی اسلامی محسوب میشوند.
پژوهشهای حکمت و فلسفه اسلامی در روسیه از این قرار است که نخستین اثر درباره اسلام به زبان روسی، کتاب دیمیتری کانتِـمیر با عنوان کتاب سیستیم، یا وضعیت دین محمدی بود که در سال ۱۷۱۹ نوشته شد. با این حال، مطالعه آکادمیک از اسلام در روسیه به شکل جدی بسیار دیرتر و به برکت آثار الکساندر کاظمبیگ آغاز شد. نخستین آثاری که به فلسفه اسلامی و کلام مربوط میشد، فقط در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم و به همت پژوهشهای گ. سابلوکوف، ای. گورلاند و ای. کراخکوفسکی پدید آمدند.
میراث حکمت اسلامی توجه دانشمندان شوروی را نیز به خود جلب میکرد. به ویژه باید از ایرانشناس نامدار شوروی، یوگنی برتلس نام برد که “شرح رباعیات” عبدالرحمن جامی را از فارسی ترجمه کرد. البته مطالعه نظاممند فلسفه اسلامی در اتحاد شوروی با تأسیس «بخش فلسفه و جامعهشناسی کشورهای شرق» در آنستیتو فلسفه آکادمی علوم اتحاد شوروی رشد یافت. از آن پس، این آنستیتو به کانون اصلی این نوع پژوهشها تبدیل شد و در آنجا آثار اندیشمندان مسلمان مورد بحث و پژوهش قرار میگیرد. در عین حال، شرقشناسان سایر مراکز علمی روسیه نیز در برخی از آثار خود به میراث حکمت اسلامی پرداختهاند.
آکادمی علوم فلسفه در روسیه نیز از مهمترین مراکز پژوهشی است که در آنجا همهی فلسفههای شرق از جمله فلسفهی اسلامی مورد بحث قرار میگیرد. در این میان، بنیاد مطالعات اسلامی در مسکو نیز نقش پررنگی در گسترش مباحث فلسفی داشته است.