به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، همزمان با آغاز سی و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، کارگاه علمی «از محافظت تا وجین منابع کتابخانه‌ای» روز شنبه ۲۴ آبان‌ماه با حضور مجید جلیسه، پژوهشگر و کتابشناس، و جمعی از کتابداران کتابخانه‌های تخصصی و دانشگاهی استان قم در سالن جلسات شیخ طبرسی کتابخانه تخصصی فرهنگ و معارف قرآن برگزار شد.
در این نشست، مجید جلیسه با تشریح وضعیت وجین کتاب در کتابخانه‌های کشور، این فرایند را «مسئله‌ای سهل ممتنع اما بسیار ضروری» دانست و اظهار کرد که برداشت‌های نادرست و آگاهی ناکافی برخی مدیران و کتابداران، موجب اجرای نامناسب این فرآیند حیاتی شده است. او شفافیت را نخستین اصل وجین برشمرد و تأکید کرد که روند حذف یا انتقال کتاب‌ها باید به‌صورت عمومی و مستند اعلام شود.
این پژوهشگر در بیان تعریف علمی وجین گفت: «وجین به معنای حذف منابعی است که قدیمی، آسیب‌دیده، کم‌استفاده یا فاقد کاربرد در شرایط کنونی‌اند؛ آثاری که نسخه‌های به‌روزتر جایگزین آن‌ها شده یا از نظر موضوعی دیگر پاسخگوی نیاز جامعه علمی نیستند.»
جلیسه ایجاد فضای مناسب برای کتاب‌های تازه، به‌روز نگه‌داشتن مجموعه و ارتقای دسترس‌پذیری را از مهم‌ترین اهداف وجین دانست و با اشاره به برخی خطاهای رایج افزود: «در برخی کتابخانه‌ها، بدون اطلاع‌رسانی شفاف درباره منابع موجود، معیار استفاده‌نشدن مبنای وجین قرار می‌گیرد؛ در حالی که ضعف در مجموعه‌سازی و خریدهای ناهماهنگ با مأموریت کتابخانه، مجموعه را به سمت وجین گسترده و غیرکارشناسی سوق می‌دهد.»
وی با اشاره به سابقه وجین در کتابخانه‌های بزرگ جهان گفت: «نرخ وجین در کتابخانه عمومی نیویورک حدود پنج درصد، در کتابخانه بریتانیا بین سه تا پنج درصد و در کتابخانه کنگره آمریکا کمتر از یک درصد است؛ آن هم عمدتاً برای منابعی که آسیب جدی دیده‌اند.» او افزود: «کتابخانه بریتانیا براساس سیاست وجین مستمر، به ازای ورود هر کتاب جدید، یک کتاب را پس از دیجیتال‌سازی به انبار منتقل می‌کند.»
مدیرعامل سابق مؤسسه خانه کتاب با اشاره به معیارهای استاندارد MUSTIE توضیح داد: «این معیار اجازه وجین منابع گمراه‌کننده، آسیب‌دیده، جایگزین‌شده، کم‌اهمیت، نامرتبط با نیاز کاربران یا آثاری را می‌دهد که نسخه‌های دیگرشان در مجموعه‌های دیگر موجود است. همچنین کتابخانه کنگره تنها منابع غیرقابل‌تعمیر یا منسوخ فنی را حذف می‌کند.»
جلیسه در پایان با انتقاد از نبود استاندارد ملی وجین و نبود شفافیت در ارائه آمار در ایران تأکید کرد: «برای کاهش حجم وجین باید مجموعه‌سازی اصولی تقویت شود، خریدها براساس نیاز واقعی و مأموریت کتابخانه انجام گیرد، منابع الکترونیکی گسترش یابد و با معرفی منابع کم‌استفاده و تعمیر کتاب‌ها، از حذف بی‌مورد آن‌ها جلوگیری کرد.»