در روزی که جهان به احترام به سالمندان می‌پردازد، قلب هر مؤمنی باید به یاد آن آیه‌ی زیبای قرآنی بزند که سالمندی را نه به‌عنوان افول، که به‌عنوان اوجی از سیر تکاملی انسان معرفی می‌کند: «هُوَ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ… ثُمَّ لِتَکُونُوا شُیُوخًا وَمِنکُم مَّن یُتَوَفَّیٰ مِن قَبْلُ وَلِتَبْلُغُوا أَجَلًا مُّسَمًّی وَلَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» (غافر: ۶۷).
این آیه، سالمندی را در چرخه الهی زندگی جای می‌دهد و آن را فرصتی برای تفکر، تعقل و بازگشت به خدا می‌داند. سالمندان، نه باری بر دوش جامعه، بلکه گنجینه‌های زنده‌ی تجربه، خرد و ایمان هستند؛ حلقه‌ی ارتباط ما با گذشته‌ای پربار و راهنمایی برای آینده‌ای پایدار. در فرهنگ اسلامی، احترام به سالمند، صرفاً یک ادب اجتماعی نیست، بلکه عبادتی است که خداوند آن را خودش تکریم دانسته. پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «مَنْ أَکْرَمَ ذَا شَیْبَهٍ فَإِنَّمَا أَکْرَمَنِی» (کسی که سالمندی را گرامی دارد، در حقیقت مرا گرامی داشته است).
و در روایتی دیگر: «إِکْرَامُ الْکَبِیرِ تَعْظِیمٌ لِلَّهِ» (احترام به سالمند، عظمت‌بخشی به خداوند است).
این جایگاه والای سالمندان، در عصری که گاه به‌دلیل سرعت زندگی، فردگرایی و فراموشی ارزش‌ها، به حاشیه رانده می‌شوند، نیازمند یادآوری و تجدید نظر است. همین نگاهِ فراموش‌شده، انگیزه‌ی تدوین کتاب «وظایف سالمندان و مهارت‌های ارتباطی با آنان» توسط حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عیسی عیسی‌زاده—عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن و با سفارش دبیرخانه شورای ملی سالمندان کشور—بوده است. این اثر، نه تنها یک راهنمای عملی، بلکه بازگشتی به ریشه‌های اخلاقی و معنوی اسلام در برخورد با پیران است.
کتاب پیش‌رو، با استناد به آیات قرآن و سنت پاک اهل بیت(ع)، چشمان ما را به این حقیقت بازمی‌گشاید که تکریم سالمند، سبب نزول برکت، ایمنی از ترس قیامت و همراهی با رسول خدا (ص) در بهشت است. در عین حال، این اثر به‌صورت کاربردی و عمیق، راهکارهایی برای نگهداری، رعایت حال، تأمین نیازها، اظهار محبت، تحمل بیماری و حتی تفریح مناسب سالمندان ارائه می‌دهد. از گشودن جا در مجلس تا رعایت ادب در تذکر دادن، از تغذیه سالم تا توجه به عواطف پنهان، همه با دقتی فقهی و روان‌شناختی بیان شده‌اند. اما این کتاب تنها به دیگران نمی‌آموزد؛ بلکه خود سالمندان را نیز خطاب قرار می‌دهد و آنان را به آمادگی برای سفر آخرت، رعایت عفت، دعا، صبر بر مصیبت، پرهیز از بخل و حیا در رفتار دعوت می‌کند. سالمندی در اسلام، زمانی برای جبران گذشته و تقویت پیوند با خدا است، نه دوره‌ای از بی‌کاری یا بی‌ارزشی.
در برابر فراموشی، یک فراخوان عشق و وفاداری
امروز، در روز جهانی سالمندان، این کتاب نه تنها یک اثر فرهنگی، بلکه یک فراخوان اخلاقی است: فراخوانی علیه بی‌توجهی، علیه تحویل دادن پدر و مادر به مراکز نگهداری بدون همراهی عاطفی، و علیه آن نگاهی که سالمندی را شکست می‌داند، نه کمال. اسلام هرگز سالمندان را به حاشیه نمی‌فرستد؛ بلکه آنان را در قلب جامعه می‌نشاند و می‌گوید:«الشَّیْخُ فِی قَوْمِهِ کَالنَّبِیِّ فِی أُمَّتِهِ» (سالمند در میان قومش، همانند پیامبر در میان امت خود است).
بنابراین، خانواده‌ها، جوانان، مسئولان و همه‌ی ما مخاطب این پیام هستیم. کتاب «وظایف سالمندان و مهارت‌های ارتباطی با آنان»، با زبانی ساده، محتوایی مستند و نگاهی متوازن بین حقوق و تکالیف، می‌تواند نقشه‌راهی برای زندگی‌ای با عزت، امید و معنویت باشد—هم برای آنان که سالمند شده‌اند، و هم برای کسانی که روزی خواهند شد.
نسخه چاپی این اثر از فروشگاه موسسه بوستان کتاب و نسخه دیجیتالی آن با تخفیف ویژه مناسبت روز جهانی سالمندان از سایت کتابخوان همراه پژوهان قابل تهیه است. زیرا، همان‌گونه که پیامبر (ص) فرمودند: «لَیْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ یُوَقِّرِ الْکَبِیرَ»؛ (کسی که سالمند را گرامی ندارد، از ما نیست). و ما امروز، باید از خود بپرسیم: آیا واقعاً از «ما» هستیم؟