در این نشست محمد علی ربانی، مدیر کل همکاری‌های علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بر اهمیت گفت‌وگوهای نخبگانی و علمی تأکید کرد و آن را ضرورتی اساسی برای توسعه روابط فرهنگی و علمی میان جمهوری اسلامی ایران با کشورهای جهان عرب دانست.
محمد سوری، رئیس پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، در این نشست با اشاره به سوابق همکاری‌های پیشین میان پژوهشگاه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: «پژوهشگاه ما پیش‌تر نیز در برگزاری برخی از گفت‌وگوهای فرهنگی با جهان عرب مشارکت داشته است. امروز نیز، پیش از آغاز رسمی نشست، گفت‌وگویی مفصل و بسیار مفید با آقای دکتر ربانی و همراهان ایشان صورت گرفت.»
وی با تأکید بر ظرفیت‌های بالای فلسفه و عرفان اسلامی در عرصه گفت‌وگوهای فرامرزی افزود: «در حالی که موضوعاتی نظیر فقه و کلام بعضاً موجب بروز سوءتفاهم و فاصله می‌شوند، گفت‌وگو بر محور فلسفه و عرفان اسلامی همواره زمینه‌ساز نزدیکی، تعامل و استقبال بیشتر طرف‌های مقابل بوده است. تجربه‌های ما نشان می‌دهد که در هر جا پای عرفان به میان آمده، افق‌های تازه‌ای گشوده شده است.»
رئیس پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، ضمن اشاره به نقش عرفان در گسترش اسلام در مناطقی چون جنوب شرق آسیا، شبه‌قاره هند، آسیای میانه و بالکان، گفت: «در این مناطق، اسلام عمدتاً با چهره‌ای صوفیانه و آرام پذیرفته شده و تصوف بخشی از هویت اسلامی مردم آن سرزمین‌هاست. از این‌رو، عرفان اسلامی می‌تواند نقش مهمی در گفت‌وگوهای بین‌المللی ایفا کند.»
سوری همچنین با اشاره به جایگاه ایران، به‌ویژه خراسان، در تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، از شخصیت‌هایی چون بایزید بسطامی و امام محمد غزالی به عنوان چهره‌هایی یاد کرد که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان خود را پیرو مکتب فکری آن‌ها می‌دانند.
وی در ادامه به تجربه سفر اخیر خود به بغداد اشاره کرد و گفت: «در آن سفر دریافتم که ارتباطات علمی و فرهنگی در صورتی که از سطح شخصی، دانشگاهی و پژوهشی تعریف شوند، اثربخشی بیشتری دارند. اگر ما نمایندگان دولت تلقی شویم، ممکن است این ذهنیت خود مانعی در مسیر ارتباط مؤثر باشد. بنابراین بهتر است نهادهای دولتی نقش پشتیبان را ایفا کنند، نه نماینده مستقیم در عرصه گفت‌وگو.»
در بخش پایانی سخنان خود، سوری از تدوین طرح «همایش بین‌المللی گفت‌وگوهای فلسفی ایران و جهان عرب» خبر داد و گفت: «سال گذشته طرح این همایش در نشستی تخصصی تدوین شد و هم‌اکنون در حال طی مراحل دریافت مجوز از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) هستیم. طراحی پوستر انجام شده و محورها نیز تعیین شده‌اند. امیدواریم به‌زودی نخستین جلسه کمیته علمی همایش برگزار شود.»
وی همچنین اعلام کرد که ریاست کمیته علمی این همایش بر عهده حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر نجف لک‌زایی است، خود وی دبیر علمی و دکتر جلال عراقی نیز به عنوان دبیر اجرایی این اجلاس فعالیت می‌کند.
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین جلال عراقی، دبیر اجرایی همایش، ضمن عرض تسلیت به مناسبت سالروز شهادت امام جواد (ع)، و قدردانی از تلاش‌های دکتر ربانی و همکاران ایشان، به تشریح اقدامات انجام‌شده برای برگزاری این رویداد پرداخت.
وی گفت: «دبیرخانه اجلاس به همت پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی، با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مشارکت دیگر مراکز دانشگاهی و حوزوی، در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعال شده است. تاکنون محورهای علمی و کمیته‌های تخصصی تعیین و اقدامات لازم برای ثبت رسمی همایش در پایگاه ISC انجام شده است.»
به گفته عراقی، سایت مستقل همایش نیز در دست طراحی است و به‌زودی، در نخستین جلسه کمیته علمی، از پوستر رسمی و وب‌سایت همایش رونمایی خواهد شد.
وی در پایان با اشاره به دبیرخانه‌های تخصصی گفت‌وگوهای فرهنگی ایران و جهان عرب در سایر دانشگاه‌ها، پیشنهاد کرد که ساختاری قانونی و هماهنگ برای این دبیرخانه‌ها تعریف شود. وی افزود: «حداقل اقدام اولیه می‌تواند راه‌اندازی یک گروه مشترک در پیام‌رسان ایتا باشد تا همه دبیرخانه‌های تخصصی عضو آن شوند و از ظرفیت‌های یکدیگر بهره‌مند گردند.»
