پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی
ملاعبدالرزاق لاهیجی
بی گمان ملاعبدالرزاق لاهیجی از بزرگ¬ترین متکلمان تاریخ تفکر امامیه است که در حوزه‌‌های مختلفی صاحب¬نظر بوده است. این کتاب دربردارندۀ نظریات کلامی اوست. جستجو در این نظریات از آزاداندیشی و بلندای فکر وی حکایت دارد، ضمن آنکه او را می‌توان کاوش‌گری کم‌نظیر به شمار آورد که تسلطی فوق‌العاده بر نظریات فلاسفۀ متقدم و معاصر خود و نیز متکلمان پیش از خود داشته است. لاهیجی در تمام عرصه‌های دانش کلام ورود پیدا کرده است؛ ازاین‌رو نوشتار حاضر پرداختی به دیدگاه‌های فیاض لاهیجی در باب بخش‌های علم کلام از مبدأ تا معاد است.
ملاعبدالرزاق لاهیجی
نویسنده: محمدحسین فاریاب
تهیه: پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی
نوبت چاپ: اول، 1398
صفحات: 408
قطع: رقعی، شومیز
قیمت: 650000 ریال
کد: 568
چکیده به قلم نویسنده اثر
رسالت متکلمان امامیه در طول تاریخ استنباط و تبیین آموزه‌های اعتقادی اهلبیت: و دفاع از آنها در مقابل شبهات بوده است. یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین متکلمان دراینباره ملاعبدالرزاق لاهیجی است. او به سبب مهارت در فلسفه و استخدام آموزه‌های فلسفی در تبیین باورهای دینی راه جدیدی را در کلام امامیه گشوده است.
مؤلف در کتاب «اندیشه های کلامی ملاعبدالرزاق لاهیجی» کوشیده است آرای کلامی او را توصیف و تبیین نماید.
این کتاب در هشت فصل سامان یافته است. در فصل نخست به حیات فردی و علمی فیاض لاهیجی پرداخته¬ شده است. استادان، شاگردان، آثار علمی و ویژگی¬های خاص وی در اندیشه¬ورزی محور کار در این فصل بوده است. در فصل دوم دیدگاه لاهیجی دربارۀ ماهیت علم کلام و رابطۀ آن با فلسفه و عرفان تبیین گردیده است.
او از معدود یا بلکه نخستین متکلمانی است که به فلسفۀ علم کلام نیز توجه داشته و به پرسش¬هایی همچون تعریف علم کلام، موضوع، روش، فایده، جایگاه و منزلت آن پاسخ داده است. در فصل سوم نظریات معرفت¬شناختی لاهیجی بررسی شده است. لاهیجی رسیدن به یقین را ممکن می¬داند و سه راه حس، عقل و قلب را از راه¬های رسیدن به معرفت به شمار آورده است. فصل چهارم عهده¬دار تبیین نظریات لاهیجی در عرصۀ خداشناسی است. او پس از اثبات وجود خدا، سه تقسیم¬بندی مهم برای صفات خدا بیان می¬کند و آنگاه به اثبات صفات خدا، تبیین رابطۀ میان ذات و صفات الهی و نیز پاسخ به شبهات می¬پردازد که حقیقتاً می¬توان عرصۀ اثبات صفات خدا را یکی از شاهکارهای کلامی او به شمار آورد. فصل پنجم دیدگاه¬های فیاض لاهیجی در حوزۀ جهان¬شناسی را بر عهده دارد. اصل خلقت و چگونگیِ آن نخستین مسئله در این فصل است. مسئلۀ حدوث و قدم جهان توجه لاهیجی را به خود جلب کرده، می‌کوشد با ابهامزدایی از دیدگاه فیلسوفان و متکلمان، دیدگاهی دقیق ارائه دهد. وی از تبیین اجزای اصلی جهان مانند اجسام، عقول، فرشتگان، جن و شیطان نیز غافل نبوده است. فصل ششم به انسان¬شناسی از دیدگاه لاهیجی اختصاص داده شده است. ساحت¬های وجودی انسان و نیز رابطۀ قوای نفس با یکدیگر از مهم¬ترین مسائل این فصل است. وی دراینباره با دیدگاه متکلمان گذشته که وجود نفس مجرد را انکار میکردند، مخالفت می¬کند و نه تنها نفس را برای انسان ثابت می¬کند، بلکه اصالت انسان را نیز به نفس او می¬داند. در فصل هفتم اندیشه¬های ملاعبدالرزاق لاهیجی در عرصۀ راهنماشناسی تبیین شده است. توجه توأمان به عقل و نقل و نیز عرفان و کلام و فلسفه در این فصل بسیار درخور توجه است و از عظمت علمی وی حکایت دارد. او به مسائل نبوت و امامت اهتمامی خاص دارد. دیدگاهی ویژه در باب چیستی عصمت مطرح می¬کند و به اثبات عصمت پیامبران و امامان می¬پردازد و به نظر می¬رسد از هیچ مسئله¬ای در این حوزه غافل نبوده است. فصل هشتم به تبیین دیدگاه¬های فرجام¬شناختی لاهیجی اختصاص یافته است. او در این فصل از دیدگاه غالب متکلمان در مسئلۀ اعادۀ معدوم بعینه فاصله گرفته، آن را محال می¬داند. وی در این فصل به مابحث عالم مثال، وجوب معاد، معاد جسمانی و روحانی و... پرداخته است.
منبع:
اداره نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
http://shop.isca.ac.ir/index.php/books/817-D985D984D8A7D8B9D8A8D8AFD8A7D984D8B1D8B2D8A7D982-D984D8A7D987DB8CD8ACDB8C
آثار علمی پژوهشکده فلسفه و کلام, محمدحسین فاریاب
|