اعضای هیات علمی
شبکه های اجتماعی
ایتا
کانال رسمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان)
کتابخانه دیجیتالی دفتر تبلیغات اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهمالسلام
همکاریهای علمی و بینالمللی
پژوهشکده فلسفه و کلام
همایش جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال مدیریت دانش)
ایتا
پژوهشکده مدیریت اطلاعات (کانال پژوهشیار ویژه اعضای هیأت علمی و محققین)
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
همایش ملی بررسی آرای تفسیری علامه محمدهادی معرفت
پژوهشکده تاریخ و سیره
سایت دانشنامه اهل بیت (ع)
اینستاگرام
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نشر دیجیتال پژوهشگاه (پژوهان
)
دسترسی سریع
درباره پژوهشگاه
معرفی پژوهشگاه
پژوهشکدهها و مراکز
گروههای پژوهشی
هیأت علمی
ساختار و بخشها
جوایز و افتخارات
آثار و محصولات
کتب
نشریات
محصولات نرمافزاری
فروشگاه الکترونیک پژوهشگاه
امور هیأتعلمی
فهرست هیأتعلمی
فهرست محققین رسمی
پست الکترونیک هیأت علمی
پژوهشکدهها
تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
علوم و اندیشه سیاسی
فقه و حقوق
فلسفه و کلام
مهدویت و آیندهپژوهی
فرهنگ و معارف قرآن
اسلام تمدنی
مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
الهیات و خانواده
اخلاق و معنویت
مطالعات تمدنی و اجتماعی
مراکز
احیای آثار اسلامی
همکاری های علمی و بین الملل
ادارات
فناوری اطلاعات
کتابخانهها و پایگاهها
نشر دیجیتال پژوهان
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه های پژوهشگاه
کتابخانه دیجیتال پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات اسلامی
مطالعات عدالت اجتماعی
ویکی علوم اسلامی
دانشنامه اهل بیت علیهم السلام
پرتال نشریات
کتابخانه پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (انگلیسی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (عربی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (اردو)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ترکی استامبولی)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( فرانسوی)
لینکهای پژوهشی
پایگاه مجلات تخصصی
انجمنهای علمی پژوهشی
نشریات علمی معتبر وزارت علوم
پایگاههای آموزش عالی
اخبار پژوهشگاه
اخبار و اطلاعیهها
همایشها
گزارشهای تصویری
یادداشتها و مقالات
گفتگوهای علمی
ارتباط با ما
ارتباط با حوزه ریاست و روابط عمومی
ارتباط با رئیس پژوهشگاه
ارتباط با روابط عمومی
ارتباط با امور هیأت علمی
درخواست همکاری علمی پژوهشی
درخواست رزرو سالن همایشها
دفتر تلفن پژوهشگاه
خدمات فناوری اطلاعات
اتوماسیون اداری مالی
پست الکترونیک کارمندان
چند رسانه ای
تلویزیون پژوهش
رادیو پژوهش
صفحه اختصاصی آپارات
جوایز و افتخارات
شبهجنبشهای معنوی؛ درآمدی بر پیشگیری و رهاسازی
کتاب «مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه» به عنوان اثر «شایسته تقدیر» شناخته شد
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر رسول نوروزی
برگزیده حوزه مطالعات تمدنی-دکتر حبیب الله بابایی
انتخاب دو اثر پژوهشگاه در جشنواره بین المللی فارابی
کسب لوح تقدیر کتاب مهدویت و سیاست های فرهنگی ترویج آن در جمهوری اسلامی
بيشتر
فارسی
العربية
English
اردو
Türkçe
Français
EN
| AR
| FA
معرفی پژوهشگاه
درباره پژوهشگاه
پژوهشگاه در یک نگاه
هیأت امنا
ساختار سازمانی
بیوگرافی رئیس فعلی پژوهشگاه
روسای پیشین پژوهشگاه
اعضای هیأت علمی
حوزه ریاست
حوزه ریاست و روابط عمومی
مرکز همکاری های علمی و بین المللی
اداره امور هیأت علمی
هیأت اجرایی جذب
گروه برنامهریزی و بودجه
اداره حراست
اداره نشر
اداره فناوری اطلاعات
معاونت پژوهشی
معرفی معاونت پژوهشی
معرفی معاون پژوهشی
اداره کتابخانهها و اسناد
گروه برنامهریزی، نظارت و ارزیابی پژوهشی
اداره نشریات
معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاونت منابع انسانی و پشتیبانی
معرفی معاون منابع انسانی و پشتیبانی
اداره منابع انسانی
اداره امور پشتیبانی
اداره امور مالی
| پژوهشکده ها و مراکز
پژوهشکده ها
پژوهشکده فلسفه و کلام
پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی
پژوهشکده مدیریت اطلاعات ومدارک اسلامی
پژوهشکده اخلاق و معنویت
پژوهشکده الهیات و خانواده
پژوهشکده مطالعات تمدنی و اجتماعی
پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت (ع)
پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی
پژوهشکده اسلام تمدنی
پژوهشکده فقه و حقوق
مراکز
مرکز احیای آثار اسلامی
مرکز همکاری های علمی و بین الملل
| گروه های علمی
گروه های علمی
سازماندهی اطلاعات و مدارک
اشاعه اطلاعات و دانش
الهیات تطبیقی
اخلاق اجتماعی
مطالعات خانواده
کتاب شناسی و نسخه شناسی
تصحیح و احیای آثار اسلامی
مطالعات تمدنی
مطالعات فرهنگی اجتماعی
مطالعات عدالت اجتماعی
مسائل فقهی و حقوقی
فقه کاربردی
حکمت و کلام جدید
قرآن و مطالعات اجتماعی
هنر و تمدن اسلامی
فلسفه سیاسی
فقه سیاسی
علوم سیاسی
تدوین سازمان های دانش
جریان شناسی مهدویت
آینده پژوهی دین و دینداری
فلسفه
کلام
فلسفه اخلاق
اخلاق
تربیت
اسلام و مطالعات معنویت
فلسفه فقه و حقوق
دانش های وابسته به فقه
دائره المعارف های قرآنی
فرهنگ نامه های قرآنی
تفسیر قرآنی
علوم قرآنی
مطالعات تطبیقی
تاریخ تشیع
سیره اهل بیت(ع)
فرهنگ و تمدن اسلامی
دانشنامه اهل بیت(ع)
مهدویت پژوهی
| آثار و محصولات
فهرست آثار
فهرست آثار
فهرست آثار برگزیده
معرفی مجلات
خرید آثار
نشر دیجیتال پژوهشگاه
پرتال نشریات
فروشگاه نشر پژوهشگاه
فروشگاه اصلی و نمایندگی های فروش
پایگاه های وب
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی
کتابخانه دیجیتال دفتر تبلیغات
دانشنامه اهل بیت(ع)
پرتال جامع علوم و معارف قرآن
| طرح های پژوهشی
طرح های پژوهشی
طرح های در دست انجام
طرح های انجام شده
موسوعه ها
موسوعه علامه شرف الدین
موسوعه علامه بلاغی
موسوعه شهید اول
موسوعه شهید ثانی
بیشتر
کلان پروژه ها
دائره المعارف قرآن کریم
دانشنامه اهل بیت (ع)
سیاست متعالیه
اندیشه سیاسی شیعه
نفس و بدن
بیشتر
فرهنگ نامه
بیشتر
اصطلاحنامه ها
بیشتر
| قطب های فکری فرهنگی
قطب بنیادهای نظری و
نظام متقن علوم اسلامی و انسانی
معرفی
میز اسلامی سازی علوم انسانی
میز توسعه و توانمند سازی علوم اسلامی
میز آموزش و پرورش
قطب تعمیق ایمان دینی و مبارزه با
جریانها و فرق انحرافی
معرفی
میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن
میز توسعه و تعمیق باور دینی
میز وهابیت
کارگروه مقابله با فرق انحرافی
قطب نظام سیاسی و اجتماعی
اسلام و ایران
معرفی
میز نظام سیاسی جمهوری اسلامی
میز مسائل اجتماعی اسلام و ایران
میز تمدن اسلامی
قطب اخلاق، خانواده
و سبک زندگی
معرفی
میز تحکیم نظام خانواده
میز سبک زندگی اسلامی
میز اخلاق
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
>
مطالب مرتبط
یوسفیغروی پاسخ داد:
سیاهپوشی برای ائمه(ع) از چه زمانی باب شد؟
حجتالاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفیغروی، عاشوراپژوه و کارشناس تاریخ اسلام معتقد است: برخی میپرسند سیاه پوشی برای ائمه چه ریشهای دارد که ابن ابی دنیا در کتابش نقل میکند وقتی فرزندان امیرالمؤمنین(ع) پیکر وی را برای دفن بردند امام حسن مجتبی(ع) با لباس و عمامه سیاه به مسجد و روی منبر رفت.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به نقل از خبرنگار ایکنا، نشست «سیر تطور مقتل خوانی» امروز سوم شهریورماه از سوی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با همکاری انجمن تاریخ پژوهان و با سخنرانی حجتالاسلام والمسلمین محمدهادی یوسفیغروی، کارشناس تاریخ اسلام برگزار شد.
در ادامه متن سخنان او را میخوانید:
یکی از قبایلی که در صحرای بین کوفه تا کربلا جولان داشتند بنی اسد بودند و همانها بودند که پیکر امام حسین(ع) و اصحاب ایشان را دفن کردند. در کوفه گروهی نیز به نام بنی ازدی، دارای مهمانخانهای بودند که عربها به آن مضیف میگویند. شخصی به نام ابومخنف ازدی، در آنجا شنید که برخی افراد، گزارشهای کربلا را برای یکدیگر بازگو میکنند لذا به ذهن وی رسید که این اخبار متقاضی دارد، بنابراین اگر چنین اخباری جمع آوری شود بدون خواهان نخواهد بود لذا وی اخبار مربوط به واقعه کربلا و امام حسین(ع) را جمعآوری کرد.
مقتل ابومخنف؛ اولین مقتل امام حسین(ع)
ظاهرا تاریخ دقیق ولادت ابومخنف یا حتی شروع جمع آوری اخبار در دست نیست اما از برخی اخبار به دست آمده که وی در سال هشتاد هجری یعنی بیست سال پس از واقعه عاشورا به دنیا آمده و در حدود بیست سالگی خود یعنی سال ۱۰۰ هجری یعنی چهل سال بعد از واقعه کربلا اقدام به جمع آوری اخبار مربوط به آن کرده است. گفته شده که وی ده سال از عهد امامت حضرت زین العابدین(ع)، همچنین امامت امام باقر(ع)، امام صادق(ع) و همچنین امام کاظم(ع) را درک کرده و در سال ۱۵۷ هجری فوت کرده است. ایشان اولین کسی است که انگیزه پیدا کرد، مقتل امام حسین(ع) بنویسد، لذا تبدیل به اولین مقتلنگار واقعه عاشورا شده است. البته وی کتابی را نیز درباره محاصره خانه خلیفه سوم، یعنی عثمان در مدینه نگاشته است که اسم آن را «مقتل عثمان بن عفوان» و اسم کتاب بعدی را نیز «مقتل الحسین» گذاشته است.
روشن است که وی از شیعیان به معنی عام کلمه، یعنی شیعه دارای مودت اهل بیت(ع) بوده است اما بیش از این، احدی ثابت نکرده که وی شیعه به معنی خاص کلمه یعنی معتقد به امامت و عصمت باشد. البته برخی بدون دلیل این موضوع را ادعا کرده و برخی نیز نفی کردهاند. در نخستین کتاب رجالی شیعه یعنی کتاب «رجال» اثر نجاشی تصریح شده که وی «شیخِ اصحابِ اخبار» بوده یعنی اخبار تاریخی را بیان کرده است. بنابراین شیخ رجال ما یعنی نجاشی گفته است که وی قابل اعتماد و موثق است چون آنچه وی روایت میکند حسب تجربه و شناختی است که داشته است.
مقتل ابومخنف نخستین خمیرمایه جمع آوری اخبار مربوط به حادثه کربلا از ابتدای درخواست بیعت از ایشان در مدینه و نامهنگاری کوفیان و حرکت به سمت کربلا و شهادت مسلم و در نهایت شهادت امام حسین(ع) است. لذا بعد از وی هر کسی خواسته است اخبار مقتل امام حسین(ع) را دریافت یا بازنویسی یا نقل کند به ناچار بر همین خمیرمایه اولیه استناد و اعتماد کرده است. در قرن سوم هجری، طبری که صاحب سی جلد تفسیر قرآن کریم است و اولین تفسیر قرآن را به صورت مفصل ارائه داده است در ضمن تفسیر به این نتیجه رسیده که اخبار تاریخی به میزان زیادی در تفسیر قرآن موثر است لذا به فکر جمع آوری اخبار مربوط به پیامبر(ص) و خلفا افتاده و به روش سال نگاری اقدام به تفسیر قرآن کرده است.
نگاهی به مقتل هشام
شاگرد ابومخنف یعنی هشام بن محمد کلبی نیز این کتاب را از ابومخنف دریافت کرد و البته از راههای دیگر اخبار گزارشات کربلا را به دست آورده و آنها را به این اخبار اضافه کرده است لذا او هم اسم این کتاب را «مقتل الحسین» اثر هشام بن محمد کلبی گذاشته است. طبری نیز حوادث کربلا را بیان کرده و گفته که از هشام کلبی به نقل از استادش ابومخنف استفاده است. البته طبری اخبار دیگری را نیز به شکل متفرقه از افراد دیگری نقل کرده است.
صد سال بعد از طبری مرحوم شیخ مفید اولین عالم شیعی است که تلاش میکند مقتل حسین(ع) را بنویسد و در کتاب «ارشاد» چنین کاری را انجام میدهد که بارها، هم به قلم قدیم و هم بازنویسی قلمِ روز، به فارسی ترجمه شده است. کتاب وی عمدتاً سه قسمت است که قسمت اول از پیغمبر اسلام(ص) تا قبل از امام حسین(ع)، دوم از امام حسین(ع) تا شهادت آن حضرت و سوم حیات و زندگانی فرزندان امام حسین(ع) است تا به امام زمان میرسد. شیخ مفید نیز در ابتدای کتاب خود میگوید من از اخباریان، مداینی و کلبی استفاده کردهام بنابراین وی صرفاً از طبری استفاده نکرده است اما اگر از کتاب طبری که از اهل سنت بوده استفاده کرده است ابایی نداشته که نام وی را بیاورد.
سلسله مقاتل امام حسین(ع) را یکی پس از دیگری بخواهیم نام ببریم به محمد بن عمر واقدی میرسیم که اصالتا ایرانی و مقیم بغداد بوده و در بغداد فوت کرده است. وی نیز مقتلی داشته که البته به دست ما نرسیده است. مقتل دیگر از نصر بن مزاحم منقری است که زیدی مذهب و متوفای ۲۱۹ هجری و معاصر امام رضا(ع) و مامون عباسی است. وی قبل از اینکه مقتلی از امام حسین(ع) داشته باشد که آن هم برای ما نمانده است کهنترین و جامع ترین کتاب درباره جنگ صفین میان امام علی(ع) با معاویه و اهل شام را نگاشته است. وی مجموعاً نوزده کتاب و کتابچه را جمع آوری کرده و از جمع آنها کتاب «پیکار صفین» بیرون آمده که توسط پرویز اتابکی ترجمه شده است. وی شخصی دقیق و امین بوده و اخبار را تصرف نمیکرده است
ابوالحسن علی بن محمد مداینی، دارای مقتل دیگری است که او اهل مداین بوده است. مقتل وی نیز به دست ما نرسیده اما به شهادت شیخ مفید، وی دارای مقتلی بوده که تا عصر شیخ مفید در قرن چهارم یعنی دویست سال بعد از مولف وجود داشته است. محمد بن سعد زهری، دارای مقتل دیگری است که درباره واقعه عاشورا نگاشته شده است که مقتل ایشان در ضمن کتاب «طبقات» وی باقی مانده است. البته خمیرمایه اصلی آن هم اخبار هشام کلبی و واقبی و ابو مخنف است.
احمد بن حنبل که یکی از چهار امام اهل سنت است نیز دارای مقتلی درباره امام حسین(ع) است. مقتل دیگر از احمدبن یحیی بلاذری است. وی سیزده جلد کتاب تاریخی به نام «انساب الاشراف» دارد که اخبار کربلا را نیز در آن آورده است. وی از کتاب ابومخنف و هشام کلبی استفاده کرده اما بیشترین بهره وی از اخبار تاریخ طبری است. کتاب وی را شیخ محمد باقر محمودی مرودشتی گردآوری کرده است.
تاریخ آغاز سیاه پوشی برای ائمه(ع)
مورخ دیگری که متوفای ۲۸۱ هجری است ابن ابی دنیا، نیز مقتلی برای امام حسین(ع) دارد که آن هم از دست رفته است. وی مقتلی برای امام علی(ع) نیز دارد که آن باقی مانده است. برخی میپرسند سیاه پوشی برای ائمه چه ریشهای دارد که وی در کتابش نقل میکند وقتی فرزندان امیرالمؤمنین(ع) پیکر وی را برای دفن بردند امام حسن مجتبی(ع) با لباس و عمامه سیاه به مسجد و روی منبر رفت.
مقتل دیگر از ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی است که در اواخر قرن سوم است. وی از زیدیان کوفه است و کتابی نیز درباره غارتهای معاویه نگاشته است. او اسم کتاب خود را «الغارات» گذاشته است. البته شیعیان از وی درخواست کردند که انتشار این کتاب خلاف تقیه است لذا وی هم به اصفهان رفت و کتاب خود را در آنجا منتشر کرد.
مقتل دیگر «مروج الذهب» مسعودی است که در نیمه قرن چهارم هجری نگاشته شده است. این کتاب در چهار جلد نگاشته شده است که حدود سی و چهار صفحه مقتل امام حسین(ع) را آورده است. آخرین مقتلی که جای اشاره دارد از علی بن حسین بن محمد اموی قرشی معروف به ابوالفرج اصفهانی است که از تیره مروانیان بنی امیه بوده است که البته زیدی شده و خودش را دشمن بنی امیه معرفی کرده است، وی نیز در مقتل خود از ابومخنف بهره برده است.
منبع:
خبرگزاری ایکنا
کلمات کليدي
اخبار پژوهشکده تاریخ و سیره
,
سلسله نشست های عاشورایی با حضور اساتید حوزه و دانشگاه
امتیاز دهی
پاسخ
نام
پست الكترونيک
* فرمت ایمیل ورودی صحیح نمی باشد
وب سایت
* فرمت آدرس ورودی صحیح نمی باشد
متنی که در تصویر می بینید عینا تایپ نمایید
*
نظر
* نظر را وارد نمایید
مطالب مرتبط
پربازدید ترین مطالب
مطالب مرتبط
آثار منفی برخی غلطهای مشهور تاریخی بر فرهنگ جامعه
مسائل مرتبط با حضور اجتماعی زنان در جامعه حل شود
مادران ائمه محل رجوع شیعیان زمانه خود بودند
«نص»؛ از راههای شناخت امام برای شیعیان
عزاداری محرم سیره و سنت ائمه معصومین(ع) بوده است
عقلانیت رفتاری در سیره امام حسین(ع) موج میزند
کربلا یک فرهنگ است نه تاریخ
مداحان و واعظان از مقتل لهوف عبور نکنند
تعداد نامههای ارسالی به امام حسین(ع) و محتوای نامهها
کسب لوح تقدیر کتاب شیوه مواجهه معصومان علیهم السلام با اختلافات همسران
پربازدید ترین مطالب
[Part_Lang]
[Control]
تعداد بازديد اين صفحه:
65
Guest (PortalGuest)
پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي - دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم
مجری سایت :
شرکت سیگما