گروه مسائل فقهی و حقوقی

اهداف

گروه مسائل فقهی و حقوقی که عهده ‏دار بررسى موضوعات خاص فقهى و حقوقى چالش برانگیز و مطرح در سطح کلان جامعه و نظام اسلامى ایران است اهداف زیر را فراروی خود دارد:

الف) ارائه راه‏ حل‏ هاى فقهى و حقوقى هماهنگ و منسجم در زمینه موضوعات جدید به ‏ویژه موضوعات فراروى نظام جمهورى اسلامى ایران؛

ب) ارائه فقه غنى شیعه در لباسى نو و به شیوه ‏اى متناسب با مقتضیات مکانى و زمانى؛

ج) تبیین مسائل و چالش ‏هاى فقهى و حقوقى فراروى حوزه ‏هاى علمیه.

وظایف

در جهت تحقق اهداف یاد شده، این پژوهشکده وظایف زیر را عهد ه‏دار است:

مطالعه، تحقیق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمینه‌های:

الف) موضوعات جدید و خاص فقهى (در مقابل مباحث فلسفه فقهى)؛

ب) موضوعات جدید فقهى – حقوقى در تمامی حوزه‏هاى حقوق اعم از حقوق عمومى، خصوصى، جزایی، داخلى و بین ‏الملل به ویژه در موضوعات مورد نیاز نظام جمهورى اسلامى؛

ج) موضوعات کهن فقهى که به دلایلى نیازمند بازنگرى ‏اند، به‏ ویژه در موضوعات مورد نیاز نظام جمهورى اسلامى؛

د) نظام حقوقى اسلام و تطبیق و مقایسه آن با سایر نظام‏ هاى حقوقى؛

هـ) الگوها و نظریه ‏هاى کارآمد فقهى و حقوقى؛

شناسایى خلأها، نیازها، آسیب‌ها و مشکلات فقهى و حقوقى نظام جمهورى اسلامى؛

آسیب ‏شناسى فقهى – حقوقى نهادهاى تقنینى، قضایى و اجرایى نظام جمهورى اسلامى؛

ایجاد گروه‏ هاى تخصصى جهت اجراى برنامه ‏ها و فعالیت‏ هاى پژوهشى؛

فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه دانش و توانایى پژوهشگران پژوهشکده از طریق تشکیل و کارگاه ‏هاى آموزشى، برگزارى نشست‏ ها و گفت ‏وگوهاى علمى، ایجاد فرصت ‏هاى مطالعاتى و...

شناسایى، جذب و به کارگیرى پژوهشگران و صاحب‏نظران توانمند و حمایت از فقه ‏پژوهان حوزه علمیه جهت زمینه‏سازى رشد و اعتلاى آنان؛

اطلاع‏رسانى به حوزه‏هاى علمیه در زمینه پرسش‏ها و چالش‏هاى نوپیداى جامعه و نظام اسلامى در عرصه فقه و حقوق اسلامى؛

ارتباط و همکارى با سازمان‏ها، نهادها، مؤسسات و مراکز علمى، پژوهشى و اجرایى به منظور پیش‏برد اهداف پژوهشکده؛

برقرارى ارتباط فعال و سازنده با دیگر پژوهشکده‏ها و واحدهاى زیر مجموعه پژوهشگاه با هدف اجراى طرح‏هاى مشترک و جلوگیرى از انجام کارهاى موازى و تکرارى.

آثار منتشر شده (61 اثر)

1374

سیستم ‏هاى حقوقى کشورهاى اسلامى ج1/ترجمه: محمدرضا ظفرى - فخرالدین ‏اصغرى

1376

بلوغ دختران (ساله‏ هاى فقهى) / مهدى مهریزى
الکل و فرآورده‏هاى آن در فقه اسلامى/ سیدحسن وحدتى شبیرى (چاپ دوم 1389)
بررسى تطبیقى مفهوم و آثار اضطرار در حقوق ‏اسلامى‏/ ابراهیم ‏عبدى ‏پور
تحولات حقوقى جهان اسلام(ترجمه) / جمعى از محققان

1377

اذن و آثار حقوقى آن‏/علیرضا فصیحى ‏زاده
اسلام و دفاع اجتماعى‏/سید محمدعلى ابهرى
حسبه یک نهاد حکومتى/‏سیف‏ اللّه صرامى

1378

مطالعه تطبیقى غرر در معامله / ‏محمدتقى رفیعى
طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامى/‏محمدحسن زمانى
بررسى تطبیقى مجازات اعدام/ ‏محمد ابراهیم شمس ناترى
آشنایى با حقوق جزا و جرم‏شناسى/ ‏اسماعیل رحیمى ‏نژاد (چاپ دوم 1391)
حقوق قراردادهاى بین‏المللى در اسلام‏/عباسعلى عظیمى شوشترى
شیوه تفسیر قراردادهاى خصوصى در حقوق ایران ‏و نظام های حقوقی معاصر/ حسین قشقائى
جاسوسى و خیانت به کشور/عادل ساریخانى

1379

مجهول بودن مورد معامله/‏سیدحسن وحدتى شبیرى
روش تفسیر قوانین کیفرى‏/ جلال‏الدین قیاسى

1380

مرگ مغزى و پیوند اعضا/حسین حبیبى
شرط ضمنى؛ پژوهشى تطبیقى در فقه، قانون مدنی ایران وحقوق خارجی / حسین سیمائى صراف
سوءعرضه در حقوق انگلیس و تدلیس در حقوق اسلام (ترجمه)/ جلیل قنواتى و ابراهیم عبدى ‏پور

1381

جعاله در بانکدارى اسلامى/ ‏رسول مظاهرى

1382

مبانی مسئولیت کیفری در حقوق اسلام و فرانسه / علی اشرف دلفانی
وکالت در حقوق تجارت و تطبیق آن با فقه‏/سعیدخردمندى

1383

مطالعه تطبیقى ایجاب و قبول/ ‏جلیل قنواتى
رشد جمعیت، تنظیم خانواده و سقط جنین/ ‏محمدهادى طلعتى
بارورى‏هاى پزشکى از دیدگاه فقه و حقوق‏/ محمدرضا رضانیا معلم (چاپ دوم:1386)

1384

مداراى بین مذاهب/‏سید صادق سیدحسینى تاشی
ازدواج با غیر مسلمان/ ‏محمدرضا جباران
بررسى فقهى و حقوقى مرور زمان/ ‏احمد دیلمى
اندیشه سیاسی در گفتمان علوی / کار مشترک با پژوهشکده اندیشه سیاسی (چاپ دوم: 1385)

1385

تعزیرات از دیدگاه فقه و حقوق جزا/ قدرت الله انصارى و همکاران (چاپ دوم: 1386)
حقوق مالى زوجه / فرج اللّه هدایت نیا
پیوند اعضاء از بیماران فوت شده و مرگ مغزى/ اسماعیل آقابابایى (چاپ دوم: 1386)
مبانى سیاست جنایى حکومت اسلامی‏/ جلال الدین قیاسى (چاپ دوم: 1386)
مبانى مسئولیت مدنی قراردادی (مطالعه تطبیقی در حقوق و فقه)/ سید حسن وحدتى شبیرى
گفت‏وگوهاى فقه‏وقانونگذارى/ به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
گفت‏وگوهاى حق، حکم و تکلیف/ به کوشش: سیف اللّه صرامى
پژوهشى فقهى در خبر و خبرگزارى/ جواد فخار طوسى

1386

رابطه جرم و گناه/ سید صادق سید حسینى تاشی
مسئولیت مدنى در فقه امامیه (مبانى و ساختار) / محمود حکمت نیا (چاپ دوم : 1389)

1387

حجاب مسئولیت‏ها و اختیارات دولت اسلامى(ج1 مقالات فقهی )/به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
حجاب مسئولیت‏ها و اختیارات دولت اسلامى(ج2 مقالات حقوقی) /به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
حجاب مسئولیت‏ها و اختیارات دولت اسلامى(ج3 گفت‌وگو ها و.....)/به کوشش: ابراهیم شفیعى سروستانى
نهضت عاشورا/ مجموعه مقالات/ کار مشترک با پژوهشکده های کلام و علوم سیاسی

1388

بررسی فقهی حقوقی جرائم رایانه ای / حسینعلی بای ، بابک پور قهرمانی

1389

بررسی فقهی حقوقی شرکت های هرمی / اسماعیل آقابابائی
درآمدی بر تروریسم پژوهی / عبدالمجید مبلغی
الکل و فرآورده های آن در فقه اسلامی(ویرایش جدید) / سیدحسن وحدتی شبیری
پژوهشی فقهی و حقوقی در جرائم مطبوعاتی / عادل ساریخانی

1390

مقاله «استدلال به روایات تعیین سن یائسگی در بوته نقد» / سید ضیاء مرتضوی / مجله فقه شماره 69

1391

بررسی فقهی و حقوقی مسئولیت مدنی ناشی از تصمیمات قضایی / محمدصالحی مازندرانی
آشنائی با حقوق جزا و جرم شناسی / اسماعیل رحیمی نژاد (ویرایش جدید)
تصرفات حقوقی منافی با حقوق متعهدله / اسماعیل نعمت اللهی
حقوق متهمان(بررسی فقهی و حقوقی) / جواد فخار طوسی
مقاله «نقش رضایت مجنی علیه در مجازات قتل از روی ترحم (اتانازی)» / اسماعیل آقابابایی/مجله فقه شماره72
بررسی فقهی مدیریت در روابط زن و شوهر / امیر رحمانی
مسئولیت مدنی ناشی از تخریب محیط زیست در فقه و حقوق ایران/ عزیزالله فهیمی
پژوهشی فقهی در شناخت موضوع و بازنگری ادله سن یائسگی/ سیدضیاء مرتضوی
مسائل فقهی و حقوقی قتل از روی ترحم(اتانازی)/ اسماعیل آقابابائی
حمایت از کارکنان پزشکی در مخاصمات مسلحانه از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه و فقه امامیه / مهدی فیروزی (مقاله) / مجله فقه / شماره74 / زمستان1391
بررسى فقهى حقوقى میراث فرهنگی / سیدمحسن فتاحی

آثار در دست نشر:

حسن نیّت در حقوق قراردادها و جایگاه آن در فقه امامیه و حقوق ایران / علی جعفری
اعادۀ حیثیت در فقه و حقوق / جواد فخار طوسی

پروژه های در دست تحقیق:

قراردادهای الکترونیکى از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی/رسول مظاهری– محمدعلی خادمی کوشا
مسئولیت مدنى ناشی از حوادث وسایل نقلیه از منظر فقه و حقوق/سید حسن وحدتی شبیری
نظام اسلامی و مسئله روابط زن و مرد(مجموعه گفتگوها) / به کوشش علیرضا فجری
اقامه حدود در عصر غیبت / سید باقر محمدی
تأثیر دیدگاه‌های فقهی بر قوانین کیفری در جرایم علیه تمامیت جسمانی اشخاص / اسماعیل آقابابایی
ضمان اقدامات غیر قضایی حکومت و اشخاص آن / سید ضیاء مرتضوی
حق بر توسعه در نظام بین‌الملل حقوق بشر و آموزه‌های اسلامی / مهدی فیروزی
ضمانت از دین آینده / محمد صالحی مازندرانی
ضمان سرایت جنایت اعضاء به نفس / علیرضا فجری
حقوق، مسئولیت‌ها و احکام آستان‌های مقدس / سیف الله صرامی
مالکیت فضای محاذی زمین و احکام بهره برداری از آن / محمدحسن نجفی‌راد
مسئولیت کیفری رانندگان وسایل نقلیه / اسماعیل آقابابایی
نظریه عقود اذنی / علی فلاحتی