کتاب علم دینی در کشاکش قرائت‌ها (مجموعه مصاحبه‌های همایش نظریه علم اسلامی و کاربست‌های آن در نظام آموزش و پرورش) با تحقیق حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدعلی مبینی و تدوین سیدجابر نیکو منتشر شد. این کتاب در شمارگان 350 نسخه و در 243 صفحه و به قیمت 850000 ریال از سوی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی روانۀ بازار کتاب شده است. نویسنده در معرفی کتاب آورده است:
نظريۀ علم ديني آيت الله جوادي آملي يكي از جديدترين نظريات در موضوع علم ديني است كه مورد بحث و بررسي‌هاي فراواني قرار گرفته است. تنوع و پراكندگي مباحث ايشان دربارۀ علم ديني و بهره‌گيري از عبارت‌پردازي‌هاي گوناگون موجب برخي ابهام‌ها و برداشت‌هاي متفاوت از اين نظريه شده است. در اين مجموعه تلاش مي‌شود از راه تشخيص مسئلۀ بنيادين در نظريه‌پردازي آيت الله جوادي آملي، به فهمي روشن از نظريۀ مذكور نائل شويم.
چکیده کتاب علم دینی در کشاکش قرائت‌ها
نظريۀ علم ديني آيت الله جوادي آملي يكي از جديدترين نظريات در موضوع علم ديني است كه مورد بحث و بررسي هاي فراواني قرار گرفته است. تنوع و پراكندگي مباحث ايشان دربارۀ علم ديني و بهره-گيري از عبارت پردازي هاي گوناگون موجب برخي ابهام ها و برداشت هاي متفاوت از اين نظريه شده است.
در اين مقدمه تلاش مي شود از راه تشخيص مسئلۀ بنيادين در نظريه پردازي آيت الله جوادي آملي، به فهمي روشن از نظريۀ مذكور نائل شويم. چنان¬كه خواهد آمد دست كم دو ديدگاه متفاوت راجع به علم ديني از بيانات آيت الله جوادي قابل اصطياد است. يك ديدگاه كه بر محور مفاهيم رايج در اين حوزه ارائه شده است ديدگاهي است كه كم يا بيش در آثار ديگران نيز مشاهده مي شود و نمي توان آن را ديدگاهي خاص ايشان به شمار آورد. اما ديدگاه ديگر بر مبناي برخي تحولات مفهومي پي ريزي شده است كه مي توان آن را ديدگاه ابداعي آيت الله جوادي آملي محسوب كرد و بيشتر نقدهاي منتقدين ناظر به همين ديدگاه سامان يافته است. در اين نوشتار نيز اين ديدگاه دوم مورد بررسي هاي مفهوم شناسانه قرار خواهد گرفت.
در یک جمع بندی می توان گفت دو نقد مفهومی اساسی بر نظریۀ علم اسلامی آیت الله جوادی (بر مبناي رويكرد موضوع محور ايشان) وارد است. یکی تعمیم های مفهومی نامناسب در مورد دین و علم که موجب عبور از فهم متعارف و خروج از مسئلۀ مورد بحث شده است. و دیگری عدم تحفظ بر مفاهیم برگزیده شده و لغزش از یک مفهوم به مفهومی دیگر که به تناقض¬نمایی در دیدگاه ایشان منجر گردیده است.
این در حالی است که برای دینی نشان دادن علوم نیازی به چنین تعمیم¬های مفهومی دیده نمی شود و انتظار مخالفین علم دینی هم این نیست که ما علوم را به گونه ای دینی نشان دهیم که بیان کنندۀ دین و گزاره های دینی باشند. بلکه همین که بتوان نسبتی مثبت میان دین و علم برقرار کرد و به گونه ای نقش دین را در سرنوشت علوم مؤثر نشان داد کفایت می کند. حتی انتظار این نیست که برای دینی ساختن یک علم، تک تک گزاره های آن را دینی کرد، بلکه همین که دین نقشی مؤثر در مجموعۀ علم داشته باشد برای دینی نامیدن آن کفایت می کند، هرچند در بسیاری از گزاره های آن تغییری ایجاد نکند و نتوان دینی بودنشان را نشان داد. این مثل آن می ماند که ما برخی تفاسیر قرآن را تفسیر شیعی می دانیم. معنای این سخن این نیست که تفسیر تک تک آیات قرآن رنگ و بوی شیعی دارد و با تفسیر غیر شیعی تفاوت دارد. بلکه مراد آن است که در مجموع نگاه شیعی در تفسیر قرآن رعایت شده و در تفسیر برخی آیات آن تأثیر گذاشته است. در مورد علم دینی هم نیازی نیست که تبیینی ارائه دهیم که بر اساس آن همۀ گزاره های روشمند و صادق آن، دینی شمرده شوند، بلکه همین که در مجموع، دین تأثیرگذار باشد کفایت می کند
منبع:پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی
كلمات كليدي :
آثار علمی پژوهشکده فلسفه و کلام
تاریخ خبر: 1400/11/19 سهشنبهتعداد بازدید کل: 604 تعداد بازدید امروز: 1