در این اثر که به قلم محقق ارجمند آقای سیدجابر نیکو نگارش و تدوین یافته، برخی از موضوعات و نظریات مهم دربارۀ ذهن نقد و بررسی شده است. وی در این اثر کوشیده است ضمن ارائۀ مختصری از اهم مسائل و موضوعات فلسفه ذهن، چندین مقاله مهم در زمینۀ این موضوع را از مجلات علمی منتشر‌شده در دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم گزینش کرده و به علاقه‌مندان تقدیم کند.کتاب حاضر مجلد نهم از مجموعۀ نه جلدی مطالعات نفس در پژوهشکدۀ فلسفه و کلام اسلامی است که ذیل همایش بین‌المللی «جاودانگی نفس در اسلام و مسیحیت» و به عنوان یکی از آثار علمی همایش به زیور طبع آراسته می‌گردد. شمار زیادی از مقالات این مجموعه پیش از این در مجلۀ وزین «آیین حکمت» متعلق به دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام) به چاپ رسیده و مجموعۀ حاضر به صورت مشترک میان پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام) منتشر می‌شود.
این کتاب در شمارگان 400 نسخه و در 312 صفحه و به قیمت 650000 ریال از سوی نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی روانۀ بازار کتاب شده است.
چکیده کتاب مطالعات نفس (ج 9)
تفکر آنیمیسم را می‌توان از زمان هومر پیگیری کرد؛ یعنی در هزاره سوم پیش از میلاد مسیح و اختراع یونانی روح و ویژگی‌های آن که همان تیموس (احساس)، منوس (خشم) و نوس (عقل) است. در این تفکر روح با مرگ بدن دوام نمی‌‌آورد و با از بین رفتن آن نابود می‌شود. حدوداً در قرن چهارم پیش از میلاد افلاطون بر این باور بود روح که ترکیبی از نوس (آنچه امروزه به آن ذهن می‌گوییم) است، کاملاً غیرمادی و جاودان میباشد. از طرفی، ارسطو، شاگرد افلاطون، معتقد بود نمی‌توان میان روح غیرمادی و بدن مادی تعاملی برقرار کرد و از این منظر انقلابی در مفهوم ذهن پدید آورد. کار او درواقع اشاره به این مسئله بود سخن گفتن درباره «ذهن» به‌نوعی صحبت‌کردن از قدرت‌های روان‌شناختی ما مانند تفکر و حافظه است. تمایز پسوخه و مغز نیز از آن دسته متمایزاتی بود که از یونان باستان شکل گرفت و بسیاری از مسائل علم‌النفس و فلسفۀ ذهن را در شکلی ابتدایی مطرح کرد.
ایده‌های افلاطون و ارسطو طی 2000 سال بعد توسط محققان و متکلمان بررسی شد و چالش‌های بسیاری برانگیخت. بعدها رأی افلاطون در این باره توجه بسیاری از روحانیان و متکلمان در کلیسا را جلب کرد، زیرا مفهوم روح نامیرا و غیرمادی را در چارچوب اندیشه مسیحی به‌خوبی توضیح می‌داد. جالینوس دو قرن پس از میلاد مسیح ثابت کرد که ظرفیت‌های روان‌شناختی با مغز ارتباط دارد. او چنین استدلال کرد که شکمچه مغز که از مایع نخاعی پر شده، بخشی از مغز است. این بحث بیش از 1500 سال ادامه داشت تا قرن 17 میلادی که «ویلیس» به یاری تکنیک‌های جدید پرفیوژن خون نشان داد که خون به شکمچه‌ها وارد نمی‌شود، بلکه به کرتکس وارد می‌شود. در نتیجه این کاوش‌ها مسئله ذهن از شکمچه به کرتکس منتقل شد. در همین دوران استیلای اندیشه‌های افلاطون توسط دکارت شکسته شد؛ وقتی استدلال کرد که روح غیرمادی از سه بخش (تیموس، نوس و منوس) تشکیل نشده، بلکه روح با ذهن یکی است که صرفاً به کار استدلال نمی‌پردازد، بلکه با ادراک و احساس یکسان است؛ درواقع روح با آگاهی -یعنی هر چیزی درون ما اتفاق می‌افتد و ما از آن آگاه هستیم- این‌همان (یکی) است.
دوگانه‌انگاری دکارتی پس از دکارت کانون نقد و بررسی‌های بسیاری قرار گرفت؛ عده‌ای از نظریه او دفاع کردند و عده‌ای دیگر به نقد و رد دوگانه‌انگاری مشغول شدند. امروزه بررسی کارکردهای ذهن با سازوکار مغز و مسائل روانی پیوند وثیقی پیدا کرده است و افزون بر فیلسوفان، عصب‌شناسان و روان‌شناسان نیز ذهن را موضوع پژوهش‌های خود قرار داده‌اند.در این کتاب برخی از موضوعات مهم درباره ذهن مانند مسئله آگاهی، حیث التفاتی، اذهان و اراده آزاد و همچنین نظریاتی مانند رفتارگرایی، کارکردگرایی، دوگانه انگاری و اینهمانی ذهن و مغز نقد و بررسی شده است. همچنین این مجموعه دربردارنده هفت مقاله مهم از مقالاتی که پیش از این در مجلات علمی دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیه قم منتشر شده است میباشد.
منبع:اخبار پژوهشکده فلسفه و کلام
كلمات كليدي :
معرفی آثار , آثار علمی پژوهشکده فلسفه و کلام
تاریخ خبر: 1400/7/29 پنجشنبهتعداد بازدید کل: 178 تعداد بازدید امروز: 3