با نگاهی به تاریخ زندگی پیامبر(ص) درخصوص رابطه با دختر گرامی‌شان حضرت زهرا(س) می‌توان مطالب ارزشمند را دریافت و از آن به‌عنوان الگوی رفتاری در فضای خانواده بهره برد.

پرهیز از اذیت و آزار همکیشان و برادران و خواهران ایمانی از سفارش‌های مورد تأکیدی است که در آموزه‌های دینی مطرح شده است؛ قرآن درباره پیامد اذیت همکیشان فرموده است: «كسانى كه مردان و زنان مؤمن را بى‌آنكه گناهى كرده باشند، مى‌آزارند، تهمت و گناه آشكارى را به دوش مى‌كشند.»

خداوند سبحان در قرآن کریم، اهل ایمان را به صراحت از تجسس و سرک کشیدن در زندگی همکیشان و برادران دینی و نیز غیبت کردن نهی کرده است.

از توصیه‌های مهم قرآن در نوع رفتار با برادر ایمانی و همکیش پرهیز از گمان‌های بد است، آنجا که فرموده است: «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از بسيارى از گمان‌ها بپرهيزيد، چراكه بعضى از آن‌ها گناه است.»

در آموزه‌های دینی شدیداً از خصلت زشت قهر کردن نهی شده است. در قرآن درباره پیامد قهر کردن و قطع ارتباط با خویشان و همکیشان این چنین آمده است: «فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را پس از محکم کردن آن، می‌شکنند و پیوندهایی را که خدا دستور داده برقرار کنند، قطع کرده و در روی زمین فساد می‌کنند، اینها زیانکارانند.»

قرآن مجید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جامعه مؤمنان و همکیشان را، امر به معروف و نهی از منکر می‌داند. خداوند این دو مهم را در کنار ایمان آورده است و میزان توجه به آنها را معیار برتری امت اسلام می‌داند.

از وظایف همکیشان و برادران دینی نسبت به همدیگر دفاع از آبرو و حفظ آن در غیاب همدیگر است، همچنین اتحاد مؤمنان و همکیشان و پرهیز از هرگونه تفرقه و نزاع در اجتماع از سفارش‌های مورد تأکید خداوند در قرآن است، چراکه تفرقه و نزاع میان مؤمنان سبب نابودی عزت و شوکت آنان می‌شود.

سیدمجید ظهیری: آنچه می‌تواند مبنایی درست برای تشکیل احزاب سیاسی باشد، حق طلبی است و هـمین مـبنا، هویت استعلایی احزاب و تـشکل‌های‌ سـیاسی‌ دینی را تضمین می‌کند و رفتار مطلوب اجتماعی و سیاسی را شکل می‌دهد.

عضو هیئت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم گفت: از منظر امام(ره)، حجاب خودبینی و غرور، حجاب اصطلاحات و مفاهیم، آرای فاسده و مسالک باطله، انحصار فهم بر آرای مفسران و گناه از عوامل عدم فهم قرآن کریم است.

حجت‌الاسلام والمسلمین شیرزاد کمانگر، پژوهشگر پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم طی یادداشتی، نوشت: تعهد در برابر خداوند و دیگران درباره اموال، اسرار و قراردادها، از نشانه‌های شخصیت افراد و آراستگی به اخلاق بشری و خردورزی است و زمینه اعتماد و روابط همدیگر را، مستحکم و سبب گسترش آن می‌شود.

یاری کردن و مواسات مؤمنان و هم‌کیشان نسبت به همدیگر از سفارش‌های اهل بیت(ع) است و از برترین کارها شمرده شده و آثار بسیار برجسته‌ای در دنیا و آخرت به همراه دارد.

یکی از خصوصیات حیات طیبه و خصوصیات این انقلاب که در قرآن به آن تصریح شده، ایمان بالله و کفر به طاغوت است؛ ایمان بالله و کفر به طاغوت را از هم نباید تفکیک کرد؛ تکیه‌ تبلیغات دشمنان کمرنگ کردن کفر به طاغوت در میان مردم است؛ کفر به طاغوت را ضعیف کنند به‌تدریج ایمان بالله را هم از دست مردم می‌گیرند.

براساس پیش‌بینی‌های قرآن، خداوند کسانی را بر یهودیان ستمگر و تبهکار خواهد فرستاد که تا روز قیامت آن‌ها را کیفر می‌دهد تا شاید از تبهکاری و ستمکاری دست بردارند.

یکی از کسانی که در قضیه کربلا عاقبت به‌خیر شد، حر بن یزید ریاحی بود که با شهادت در راه امام حسین(ع) به سعادت اخروی دست پیدا کرد، اما آنچه که در قصه او می‌تواند برای ما درس و الگو باشد عوامل عاقبت به‌خیری آن آزادمرد است.

خویشتن‌داری و گذشت در برخورد‌های اجتماعی، از ویژگی‌های اهل تقواست و در آیات قرآن و سیره اهل بیت(ع) شاهد تأکید بر این ویژگی اخلاقی و اجتماعی هستیم، همان‌طور که امام حسین(ع) فرمودند: با گذشت‌ترین مردم کسی است که در زمان قدرت داشتن گذشت کند و خود آن حضرت نیز از خطای حر گذشتند.